Ангилал: Судалгаа
Харьцуулсан судалгаа
№ | Улсын нэр | Мэргэжлээ хэдийд сонгосон | Мэргэжил сонгоход нөлөөлсөн хүчин зүйлс | Мэргэжлийн сургалтын загвар чиглэл, судлах хичээл |
| 1. | ОХУ | ЕБС-ийн дунд ангиас Ангийн хувьд: 8-9-р анги Насны хувьд: 14-16 нас | Эцэг эхийн санал Мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх төв | Ахлах түвшинд Чиглүүлэх сургалттай ЕБ-ын загварын дагуу судлах хичээл суурь, заавал судлах чиглүүлэх сонгон суралцах хичээл /50:30:20/ харьцаатай Электив буюу сонгон суралцах хичээлүүд нь ахлах түвшний чиглэлийн хичээлүүд. Ахлах түвшний чиглүүлэх хичээлүүдийн бүрэлдхүүнд суралцагчдын заавал судлах ба сонгосон хичээлүүд орно. Чиглүүлэх хичээлүүдийг хүснэгтэд оруулав. сургалтын төлөвлөгөөний боломжит 4 хувилбартай. |
| 2. | БНХАУ | Ахлах ангид ихэнхдээ 15-17 насанд зарим нь 12 наснаас мэргэжлийн дунд сургуульд байхдаа | Эцэг эхийн санал Мэргэжлийн хүмүүс зөвлөгөө өгөх | Ахлах сургуулийн түвшний боловсрол нь цаашдаа академик дээд боловсрол эзэмших, эсвэл тодорхой ажил мэргэжлийн чиг баримжааны дагуу үргэлжлүүлэн сурахад шаардагдах боловсрол юм. 10-12 ангийн ерөнхий ахлах сургуульд /3 жил/ мэргэжлийн ахлах сургуульд /2-3/ жил тус тус сурдаг. Ахлах сургуулийн хөтөлбөр нь сурагчдын сонирхол хэрэгцээнд тулгуурлан заавал судлах хичээлээс бүрдэнэ. Сонгон судлах хичээлээс дунд сургуулийн гурав дахь жилд техникийн дадлага хийх нэмэлт хөтөлбөрийг сонгон хичээллэх боломжтой. Ерөнхий дунд сургууль болон мэргэжлийн дунд сургууль гэж байдаг. |
| 3. | Япон | 15-18 насныханд | Муж,аймгийн мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх төвөөс мэргэжилтэн урьж зөвлөгөө мэдээлэл авна. Үүний дараа сургуулийн сонголт хийнэ. Сургуулийн багш нарын саналыг харгалзан илрүүлдэг. Хот, дүүргийн мэргэжлийн зөвлөгөө өгдөг мэргэжилтэн байдаг. | Ерөнхий эрдмийн ахлах сургууль Мэргэжлийн сургалттай ахлах сургууль Хосолсон сургалттай ахлах сургууль гэсэн хэв шинжтэй, чиглэлүүдээр гүнзгийрүүлсэн сургалт явуулдаг. Ахлах сургуулиуд нь өдрөөр 3 жил, орой, эчнээ 4 жил. Японы ахлах сургуулийн сургалтын төлөвлөгөөний хүснэгт оруулна. Төрийн бодлогын хүрээнд илүү авъяаслаг, чадварлаг сурагчдыг тусгайлан бэлтгэдэг элит сургууль ба ердийн сургуульд сургадаг. |
| 4. | АНУ | ЕБС-ийн дунд ангиас 13-19 насанд | Эцэг эхийн санал Тухайн сургуулийн тойрог, их сургууль, коллежийн мэргэжлийн чиг баримжааны төвүүд залууст мэргэжлээ чөлөөтэй сонгож, мэргэжлийн сургуульд сурахад нь тусалдаг. Сургууль дээр мэргэжлийн зөвлөгөөний удирдлагын алба гэж байдаг. Анх мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх төвийг 1908 онд Бостонд байгуулж байжээ. | Гүнзгийрүүлсэн сургалтыг дунд сургуулийн сүүлийн 2-3 жилд академик, ерөнхий, мэргэжлийн гэсэн 3 чиглэлээр зохион байгуулдаг бөгөөд үүнийг нь мэргэжил сонгохын өмнөх бэлтгэл гэж үздэг. Сурагчдыг мэргэжил сонголтод бэлтгэдэг өөр нэг хувилбар бол коллежийн хөтөлбөрөөр академик хичээлүүдийг 9-12-р ангид гүнзгийрүүлэн бэлтгэдэг. |
| 4. | Солонгос | 14-18 насанд | Эцэг,эхийн санал | Ахлах сургуулийн 10-р ангид ерөнхий эрдмийн хичээлийг судалдаг 11-12-р ангид нийгэм хүмүүнлэг, байгалийн ухаан, ажил, мэргэжлийн чиглэлийн төрөлжсөн ахлах сургуульд гүнзгийрүүлэн судалдаг. |
| 5 . | ХБНГУ | Эцэг,эхийн санал | Ахлах сургуульд мэргэжлийн болон ерөнхий эрдмийн хосолсон сургалттай, техникийн гүнгийрүүлсэн сургалттай гэсэн хэв шинжтэй. Их сургуульд элсэх суралцагчид гимназид сурах шаардлагатай. Энэ нь хүмүүнлэг /хэл, уран зохиол, урлаг/, нийгмийн ухаан болон техник /техникийн болон байгалийн ухаан математик/-ийн чиглэлээр гүнзгийрүүлдэг. Дээрх чиглэлүүдэд хамаарах хичээлүүдийг гүнзгийрүүлэн судалж, их сургуульд элсэх бэлтгэлээ хангадаг байна. |
Иргэдийн мэргэжил сонголтод зарим орны мэргэжлийн зөвлөгөө өгөх, төвүүд, мэргэжилтэй хүмүүс, эцэг эхүүд, сурагчийн хэрэгцээ сонирхол зэрэг нь нөлөөлөх хүчин зүйл болж байна.
Ихэнх орны сурагчид 13-14 наснаас эхлэн мэргэжлээ сонгох чиг хандлагатай байна.
ЕБС-ийн ахлах ангид их, дээд, сургуульд суралцах болон ирээдүйд эзэмших мэргэжлийн чиглэлээр гүнзгийрүүлсэн сургалт зохион байгуулах нь сурагчдын амьдралын хэрэгцээ сонирхолд нийцэж байна.
ЕБС-ийн ахлах сургуульд тухайн орны төрөлх хэл, математик, гадаад хэл, ес зүйн , биеийн тамир, эрүүл мэнд, урлаг, хөгжим, шашин, нийгмийн ухаан /тухайн орны түүх, иргэншил, эрх үзйн үндэс, дэлхийн соёл/ байгалийн ухаан /хими, биологи, физик, газарзүй / зэрэг 4-10 хичээлийг заавал судалдаг нь нийтлэг тал юм.
Сонгосон мэргэжилтэй холбоотой зарим хичээлүүдийг гүнзгийрүүлэн судалдаг зэрэг нь мөн нийтлэг зүйл гэж болно.
ОХУ, БНХАУ, Японы мэргэжлийн баримжаа олгох систем нь ерөнхийдөө АНУ-тай адил боловч өөрийн улс, орны үндэсний онцлог гэр бүлийн үйл ажиллагааны үйлийг тусгаснаараа онцлог юм байна.
ЕБС-ийн дунд сургуулийн сурагч бүрийн өмнө / ирээдүйд/ цаашид боловсрол үргэлжлүүлэх 2 хувилбараас сонгох чухал үе ирдэг юм байна.
1-р хувилбар нь их, дээд сургуульд үргэлжлүүлэн суралцах академик буюу онолын түвшинг гүнзгийрүүлэн судлах хувилбар юм.
2-р хувилбар нь хэрэглээний болон чиглүүлэх шинжлэх ухааны хичээлүүдийг арай дөт хялбаршуулсан аргаар судалдаг мэргэжлийн сургалтын хувилбар юм.
Ахлах түвшний сургууль нь бие даасан боловсролын байгууллага байх ёстой гэж эрдэмтэн судлаачид үздэг:
Франц улсад лицей, Герман улсад гимнази, АНУ-д ахлах сургууль гэж тус тус нэрлэжээ.
